Praktyczna nauka zawodu - ZSZ

Praktyczna nauka zawodu w zasadniczej szkole zawodowej.

Praktyczna nauka zawodu (PNZ) - jest to swego rodzaju "przyuczenie praktyczne do zawodu". Dotyczy ono uczniów szkół zawodowych, którzy czynności związane z wykonywanym w przyszłości zawodem dopiero przyswajają. PNZ organizowana jest także dla młodocianych pracowników w celu opanowania przez nich umiejętności zawodowych niezbędnych do złożenia egzaminu na czeladnika oraz podjęcia pracy w danym zawodzie.

PNZ młodociani pracownicy odbywają w zakładach pracy w ramach umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego. Zakład pracy po spisaniu umowy kieruje młodocianego pracownika do szkoły celem uzupełnienia wiadomości teoretycznych.

PNZ może być organizowana jako zajęcia praktyczne i praktyki zawodowe. Czas trwania zajęć praktycznych i praktyk zawodowych w cyklu nauczania oraz rodzaje i zakres zdobytych umiejętności określają ramowe plany nauczania oraz podstawa programowa dla danego zawodu. PNZ może być prowadzona także w warsztatach szkolnych. Za zapewnienie warunków do realizacji programów praktycznej nauki zawodu w warsztatach odpowiedzialne są organy i osoby prowadzące takie warsztaty. Praktyczna nauka zawodu jest organizowana na podstawie umów zawieranych między szkołami a zakładami pracy lub innymi placówkami prowadzącymi takie warsztaty. Umowa powinna być zawarta w terminie umożliwiającym realizację praktycznej nauki zawodu.

Przepisy rozporządzenia MEN z dnia 15 grudnia 2010 roku w sprawie praktycznej nauki zawodu limitują czas trwania praktycznej nauki zawodu. Stanowią one, że czas trwania praktycznej nauki zawodu uczniów i młodocianych pracowników w wieku do 16 lat nie może przekraczać 6 godzin na dobę, a uczniów i młodocianych pracowników powyżej 16 lat nie może przekraczać 8 godzin na dobę. W przypadkach szczególnie uzasadnionych organizacją praktycznej nauki zawodu, czas nauki zawodu uczniów powyżej 18 lat może być przedłużony do 12 godzin na dobę. Zachowany powinien być tygodniowy wymiar czasu nauki określony w planie nauczania.

Program zajęć praktycznych powinien być realizowany w procesie produkcji, usług lub ćwiczeń, jeżeli wynikają one z programu albo organizacji zajęć praktycznych. W początkowym okresie szkolenia program zajęć praktycznych powinien być realizowany w warsztatach lub w warsztatach szkoleniowych zakładów pracy. Warsztaty te powinny być wydzielonymi pomieszczeniami przystosowanymi do prowadzenia tych zajęć.

Lista pracodawców znajduje się w:

Wykazie zakładów pracy zatrudniających pracowników młodocianych.

Wicedyrektor ds. kształcenia praktycznego i zawodowego zapewnia uczniomna początku roku nauki w szkole  dostęp do szczegółowych wymagań edukacyjnych wynikających z programu praktyk oraz zapoznaje ich z regulaminem praktycznej nauki zawodu.

Uczniowie odbywający praktyczną naukę zawodu powinni posiadać:

  1. dzienniczek praktycznej nauki zawodu,
  2. program praktyki,
  3. zaświadczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do wykonywania zawodu.

Przygotowanie zawodowe młodocianych pracowników (klasy wielozawodowe).

Dokumenty niezbędne do sporządzenia umowy

Strony zawierające umowę przedkładają następujące dokumenty:

  1. rzemieślnik, pracodawca lub osoba przez niego upoważniona:
    • wpis do ewidencji działalności gospodarczej, określający zakres pracy zakładu,
    • dokument stwierdzający kwalifikacje zawodowe uprawniające do szkolenia,
    • dokument stwierdzający znajomość przepisów o ochronie pracy, w tym przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
    • oświadczenie, iż zakład pracy spełnia warunki do zatrudniania młodocianych, młodocianych szczególności dysponuje określoną ilością stanowisk pracy adekwatną do liczby zatrudnionych uczniów.
  2. młodociany:
  • świadectwo ukończenia gimnazjum,
  • aktualne orzeczenie uprawnionego lekarza stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w określonym zawodzie,
  • oświadczenie odnośnie wyboru formy dokształcania teoretycznego.

Okres nauki zwodu

Umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego rzemieślnik zawiera z młodocianym na czas nieokreślony (w którym okres nauki zawodu nie może być krótszy niż 24 miesiące w zawodach dwuletnich i 36 miesięcy w zawodach trzyletnich) co oznacza, że po zakończeniu nauki, której okres jest ustalony w umowie, rzemieślnik powinien spisać z byłym uczniem stosowną umowę o pracę lub rozwiązać z nim umowę o pracę za wypowiedzeniem.

Termin zawarcia umowy o pracę.

Umowę o pracę w celu nauki zawodu z młodocianym, zawiera pracodawca w terminach przyjęć kandydatów do szkół zawodowych. Zasada ta dotyczy tych młodocianych, którzy zamierzają dokształcać się w szkole zawodowej. W takim przypadku zajęcia praktyczne u pracodawcy rozpoczynają się z dniem 1 września, z chwilą rozpoczęcia roku szkolnego.

Rok szkolny trwa od 1 września do 31 sierpnia.

W przypadku rozwiązania umowy pomiędzy podmiotem szkolącym a młodocianym, uczeń zostaje skreślony (z mocy prawa) z listy uczniów.

Prawa i obowiązki.

Przedstawiciel cechu informuje strony umowy tj. pracodawcę rzemieślnika i ucznia młodocianego pracownika o prawach i obowiązkach wynikających z zawarcia umowy, ze zwróceniem szczególnej uwagi na obopólne obowiązki w dziedzinie realizowania programu nauki praktycznej i teoretycznej, a także przestrzegania przepisów prawa pracy i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, regulaminów stosowanych u pracodawcy oraz przystąpienia młodocianego do egzaminu czeladniczego stanowiącego zakończenie nauki zawodu.

Ewidencja zawartych umów o pracę w celu przygotowania zawodowego.

Umowę sporządza się w dwóch egzemplarzach, po jednym dla każdej ze stron tj. pracodawcy rzemieślnika i młodocianego pracownika. Dodatkowe kopie umowy rzemieślnik przekazuje wg potrzeb do ZUS, Urzędu Skarbowego i do szkoły zawodowej, o ile młodociany dokształca się w systemie szkolnym.

  1. Cech prowadzi ewidencję zawartych umów o pracę w celu przygotowania zawodowego. Rejestr umów o naukę zawiera numer kolejny, datę zawarcia umowy, określenie stron, nazwę rzemiosła, formę dokształcania zawodowego, datę planowanego zakończenia nauki, formę dokształcania teoretycznego, rubrykę na uwagi (wg potrzeb np. adnotacje ozakończeniu nauki).
  2. Cech odmawia zaewidencjonowania umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego w przypadku stwierdzenia, że nie zostały spełnione wszystkie określone przepisami wymogi, bądź pracodawca nie zapewnia właściwych warunków dla realizacji nauki zawodu. Cech w terminie 14 dni, w formie pisemnej podaje przyczynę odmowy zaewidencjonowania umowy.
  3. Pracodawca rzemieślnik może zwrócić się do izby rzemieślniczej, która wyjaśnia sprawę w porozumieniu z inspekcją pracy.

Dokumentacja szkoleniowa i pracownicza.

Cech pomaga rzemieślnikowi w zgromadzeniu niezbędnej dokumentacji.

Dokształcanie teoretyczne młodocianych.

Cech udziela pomocy rzemieślnikowi w organizacji dokształcania teoretycznego młodocianych pracowników w formach:

  • szkolnej - współpracując ze szkołą zawodową, zwłaszcza na etapie planowania rozmiarów naboru uczniów w określonych zawodach rzemieślniczych, organizacji czasu nauki teoretycznej w szkole oraz nadzoru nad realizacją przez ucznia obowiązku nauki teoretycznej,
  • pozaszkolnej - organizując dokształcanie teoretyczne młodocianych we współpracy z izbą rzemieślniczą, inną placówką oświatową lub w ramach własnych w drodze prowadzenia szkoły zasadniczej, bądź kursów dokształcających młodocianych w zakresie podstaw programowych obowiązkowych przedmiotów zawodowych teoretycznych dla szkoły zawodowej, realizowanych na podstawie programów zaakceptowanych przez ZRP.

Zakończenie nauki zawodu.

Nauka zawodu młodocianych pracowników zatrudnionych w celu przygotowania zawodowego u pracodawców rzemieślników kończy się egzaminem czeladniczym.

Rozporządzenie Rady Ministrów dnia 28 maja 1996r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i warunków ich wynagrodzenia zawiera w §11 jednoznaczne ustalenia, zgodnie z którymi "młodociani zatrudnieni u pracodawców będących rzemieślnikami (..) składają egzamin czeladniczy przed komisją egzaminacyjną izby rzemieślniczej, bez względu na formę dokształcania teoretycznego.

Egzamin czeladniczy dla młodocianych pracowników zatrudnionych w celu nauki zawodu, przeprowadzany na podstawie odrębnych przepisów, jest egzaminem zawodowym, to jest potwierdzającym kwalifikacje zawodowe. Szkoła udziela pomocy młodocianym pracownikom w przygotowaniu się do egzaminu czeladniczego oraz sporządzeniu wniosku na egzamin i skompletowaniu niezbędnej dokumentacji.